Popular Posts
-
Dhelpra dhe lejleku Dhelpra thirrindë shtëpi Një lejlek, se kish gosti U shtruan ndën mësallë Dhe zunë bashkë të hanë Vetëm ... -
Bretkosa e Shurdhër! Një tufë bretkosash po kërcenin gjithë gëzim dhe hare nëpër pyll, me atë kërcimin prej bretkose… Kur papritur dy... -
Mullixhiu Jetonte diku e diku një mullixhi i mirë. A e dini ju, o fëmijë se ç’është mullixhiu? Mund ta dini, mund të mos e dini. Kur the... -
Shqiponja, sorra dhe bariu Nje shqiponje shigjetoi me vrull nga nje shkemb i larte dhe rembeu nje qengj. Nje sorre qe e pa, plasi nga z... -
Mbreti dhe Fshatari Plak Një herë mbreti Matia, ndërsa kishte dalë për të parë se si rronte populli i tij i varfër, takoi një fshatar...
Archive for October 2015
Dhelpra dhe
lejleku
Dhelpra thirrindë shtëpi
Një lejlek, se kish gosti
U shtruan ndën mësallë
Dhe zunë bashkë të hanë
Vetëm një sahan me dhallë,
Tjetër gjellë nukë kanë,
Lejleku me sqep të gjatë
S'hëngri fare atë natë
Se zonja dhelpër s'e priti
Dhallët me vrap e gllabiti.
Po lejleku këtë dhunë
Q'i bëri dhelpra, nuk e harronte;
I tha një ditë:
"Të vish tek unë
Të hamë sonte."
"Zot, do të vij,
- tha zonja dhëlpër.
Me miqt'e mi
S'bëj naze tepër."
Dhe vate
Ndaj nate.
Lejleku mish bleu,
E vuri dhe e zjeu.
Copa-sopa kur e preu;
E vari në një shishe.
Që kishte lënë përdhe:
Erdhi ora që të rrinë.
Bashkë të han' e të pinë.
Dhelpra u gëzua,
Se ra erë mishi;
Lëvdoi miknë q'e grishi
Pastaj këmbëkryq u shtrua
Me gas të math atë natë.
I suall kastile
Mishtë në botile
Me fyt të ngusht' e të gjatë,
Ku qeft i zogut shkon më tepër
Po jo dhe goja që ka një dhelpër.
Po jo dhe goja që ka një dhelpër.
Për këtë shkak
Dhelpra s'hëngri dot aspak,
S'vuri dot mish në dhëmballë
Dhe iku me bishat në shalë.
Ju që punoni
Tekdo me dhunë,
Të tillë punë
Do të pësoni.
Shqiponja, sorra dhe bariu
Nje shqiponje shigjetoi me vrull nga nje shkemb i larte dhe rembeu nje qengj. Nje sorre qe e pa, plasi nga zilia dhe deshi te bente edhe ajo te njejten gje. U ul me zhurme dhe qendroi mbi nje dash. Po iu pleksën thonjte ne leshin e dashit, e nuk mundi te ngrihej. Rrahu ajrin me krahe me force, sa e pikasi bariu, i cili i shkoi prane, e zuri dhe i preu ca pende. Ne mbremje e mori me vete dhe ua shpuri femijeve.
Kur ata e pyeten se c'lloj zogu ishte ky, ai iu pergjigj:
- Eshte nje sorre, qe e mban veten per shqiponje.
Morali dhe domethenia e fabules eshte ky: Kush shkon pa mend, per te arritur me te medhenjte se vetja, ben gjithfare marrezish, dhe pervec fatkeqesive qe peson, behet edhe qesharak.
Bretkosa e Shurdhër!
Një tufë bretkosash po kërcenin gjithë gëzim dhe hare nëpër pyll, me atë kërcimin prej bretkose… Kur papritur dy prej tyre ranë në një gropë të thellë. Të gjitha bretkosat e tjera u grumbulluan rreth gropës për të parë nëse mund t’i ndihmonin shoqet e tyre. Por kur panë se gropa ishte shumë e thellë, me drojtje dhe frikë fIlluan t’u thonin shoqeve të tyre se nuk mund të bënin asgjë për t’i shpëtuar dhe se të dilje që aty, ishte thuajse e pamundur. Kështu që bretkosat duhej të përgatiteshin për të pranuar fatin e tyre; vdekjen që e kishin kaq afër. Jo të gatshme për ta pranuar këtë fat të tmerrshëm, bretkosat filluan të hidheshin me sa kishin fuqi per te dal. Bretkosat prej lart bërtisnin nga larg se nuk kishte asnjë shpresë për të dalë që ande dhe t’u jepnin fund përpjekjeve të kota. Por bretkosat filluan të hidheshin edhe më fort dhe pas disa orë përpjekjesh të dështuara u këputën fare. Më në fund njëra nga bretkosat duke u shkuar pas thirrjeve të shoqeve të saj u dorëzua. E dërmuar dhe e dëshpëruar, ajo e pranoi fatin dhe ngordhi. Bretkosa tjetër filloi të hidhej edhe më fuqishëm, megjithëse ishte tej mase e lodhur. Bretkosat nga lart filluan sërish të bërtisnin duke i thënë që ajo t’u jepte fund mundimeve e dhimjeve dhe të ngordhte e qetë ashtu si ngordhi shoqja pranë. Por bretkosa e rraskapitur, vazhdonte të hidhej akoma, dhe ja – ndodhi mrekullia e mrekullive. Së fundi ajo bëri një kërcim aq të lartë sa doli nga gropa. Të mahnitura, bretkosat e tjera filluan të festonin dhe të gëzoheshin për këtë mrekulli dhe e rrethuan të gjitha duke e pyetur se si e arriti një gjë të tillë.
“Po përse hidheshe aq fort kur ti e shihje se të dilje nga gropa, ishte thuajse e pamundur?” Duke e lexuar në buzët e tyre atë që po thonin shoqet e saj, bretkosa tashmë e lodhur, e gëzuar dhe krenare në të njëjtën kohë, u sqaroi se ishte e shurdhër dhe se kur shikonte shenjat dhe të bërtiturat e tyre, mendonte se ishin të gjitha fjalë inkurajuese: “Jepi, forca, edhe pak, ti do t’ia dalësh mbanë!” Të gjitha këto fjalë që ajo i kishte marrë si fjalë inkurajuese, e ndihmuan që të hidhej gjithmonë e më fort, për të dalë që andej.
Kjo histori në dukje e thjeshtë, përmban një mësim shumë të madh dhe të rëndësishëm. Fjalët e mira, të buta e inkurajuese mund ta ndihmojnë dikë gjatë gjithë ditës. Mund ta nxjerrin nga gropa! Ndërsa fjalët e ashpra, lënduese e plangprishëse mund të jenë si një armë që shkatërron dëshirën dhe vullnetin për të vazhduar më tej – madje dhe jetën e tyre. Këto fjalë, fjalë të thëna pa kujdes mund ta dobësojnë dhe zbehin largpamësinë e tjetrit dhe mund të kenë një ndikim të vazhdueshëm në mënyrën se si reagojnë njerëzit !....
Mullixhiu
Jetonte diku e diku një mullixhi i mirë. A e dini ju, o fëmijë se ç’është mullixhiu? Mund ta dini, mund të mos e dini. Kur them, që mund të mos e dini, kam parasysh faktin se tashmë nuk përdoren më mullinjtë për blurjen e drithrave. Koha e tyre ka perënduar, kanë dalë jashtë përdorimit të përditshëm, sepse tani bluarja e drithrave bëhet në fabrika moderne. Ju nuk e njihni mullirin me zhurmën e tij karakteristike të trokashkave dhe rrjedhën e ujit që vrullshëm zbret nga jazi dhe vë në lëvizje gurin e rëndë në nofullat e të cilit bluhej misri apo gruri. Kanë dalë jashtë përdorimit fjalët mulli e mullixhi, trokashka e jaz. Ashtu si fjalët kandil e bishtuk, parmendë e perusi, finjë dhe lejlek. Me fjalën e fundit, mos kini parasysh lejlekun e madh dhe elegant që fluturon e që bën folenë mbi oxhak të shtëpive në fshat, por një llojë drapëri që shërben për korrjen dhe mbledhjen në duaj të grurit, elbit, thekrës.
Ehu ha! Sa më tepër të vazhdoj me shpjegime, aq mëshumë fjalë të tjera po na dalin për të cilat, do më kërkoni shpjegime të tjera. Ndaj le të kthehemi tek mulliri i vjetër ndanë fshatit ku, fshatarët vinin përditë e përditë me thasët e drithit ngarkuar në shpinë, mbi kuaj apo mushka, e ktheheshin prej andej me një miell të bardhë e të imët si pudër.
Mullixhiu na qëlloi një burrë i urtë e i shtruar. Gojëmbël me të gjithë. Them me të gjithë se, mulliri mbledh lloj lloj njerëzish. Kur mbetej vetëm, ai ia merrte këngës. Ata që e dëgjonin, thonin se buka e petët e byrekut bëheshin aq të shijshme ngaqë, gjatë blojës, me miellin përzihej edhe kënga e atij njeriu të mirë.
Një ditë prej ditësh, ndërsa mulixhiu mendohej i ulur para mullirit dhe mbante vesh mërmërimën e ujrave të jazit, dëgjoi një hingëllimë kali. Mendoi se dikush po vinte të bluante. Priste të shfaqej nëpër udhën e mbuluar nga shelgjet, kalin e ngarkuar me thasët plot drithë, por bëri habi kur pa mbi kalë një njeri aq të rëndësishm, kryezotin e krahinës. Fytyra e tjetrit, e pashme dhe e sigurtë, siguria e të pasurve, nxinte prej mërzie që tutje.
– Tungjatjeta, mullixhi! – e përshëndeti tjetri ndërsa zbriti nga kali.
– Tungjatjeta e mirë se ke ardhur!
– A lodhesh ndopak?
– Edhe lodhem, po pa punë nuk rrihet. Puna është jeta e njeriut.
– S’kam ardhur, për të bluar mullixhi.
– E shoh, – u përgjigj mullixhiu.
– Erdha deri këtu, të qaj një hall me ty.
– Ashtu?! – u habit mullixhiu, – edhe zotrote paske halle? S’ më vjen ta besoj ngaqë, çdo të mirë që ka stisur Zoti mbi tokë e ka zotëria jote. Po pse erdhe pikërisht tek unë?
– Kam marrë vesh, se gjithnjë buzëqesh dhe këndon.
– Ashtu vërtet.
– Kurse mua as më qeshet e as më këndohet.
Mullixhiu u mendua paksa dhe e pyeti:
– Si ia kalon me fqinjët?
– Jo dhe aq mirë.
– Përse kështu?
– Ngaqë nuk më lë rehat zilia, mullixhi. Vërtet që i kam gjithë të mirat, po ata kanë më tepër nga unë. Ndaj, synoj t’i pushtoj e t’i zgjeroj kufinjtë e pronave të mia.
– Keq, – mërmëriti mullixhiu dhe vazhdoi ta pyeste: – Po gjumin si e bën?
– Fle pak, fare pak. Edhe ato orë që më merr gjumi, torturohem nga ëndërrat e liga. Shoh luftë, zjarr, vrasje e prerje, luftë me fqinjët e mi. Shpesh ata më kapin rob, më lidhin për qafe me zinxhirë si të jem qen e më ushqejnë me të përgëra. Më thuaj mullixhi, si të shpëtoj nga kjo e keqe?
– Nuk e ke të lehtë, – iu përgjigj mullixhiu.
– Ç’duhet të bëj? – pyeti tjetri me ngulëm.
– Të luftosh me veten. – vazhdoi mullixhiu.
– E si luftoka njeriu me veten? Ai gjithnjë, për interesat e tij, lufton me të tjerët.
– Është lufta më e vështirë, – u përgjigj mullixhiu, – më e vështira nga ajo me të tjerët.
– Ç’thua kështu!? Erdha deri këtu se më patën thënë, që je burrë i mençëm. Po me këto që thua, s’po më dukesh i tillë.
Mullixhiu buzëqeshte si t’i vinte keq për tjetrin dhe e pyeti:
– A ke shumë kallzimtarë?
– Plot. Në të gjithë trojet e pronave të mia.
– Sigurisht, ata të treguan edhe për mua.
– Po.
– Edhe rrugën për te unë, ata ta treguan?
– Ashtu vërtet.
Mullixhiu sërish ra në mendime. Mysafiri i lartë nuk ndihej mirë. Nga biseda e bërë, ai nuk po shihte atë mençurinë, për të cilën i kishin folur.
Ndaj, duke menduar se tjetri ia fshihte atë me qëllim përfitimi, u ngut ta joshte:
– Ndihmomë mullixhi. Pa çdo fjalën tënde do ta peshoj me flori.
– Qofsh i nderuar, imzot! Po fjala e mire, as shitet e as blihet. Ajo do vesh, që ta dëgjojnë. Të futet nga njëri e të mos dalë nga tjetri. Në më dëgjofsh, do të shpëtosh nga e keqja, që të ka pushtuar e s’të lë të qetë as në gjumë.
– Do bëj si të thuash ti mullixhi, boll të jem i qetë e i qeshur.
– A të kanë sulmuar ndonjëherë fqinjët?
– Jo.
– Atëhere, edhe ti mos mendo t’i sulmosh.
– Ashtu do bëj.
– Ta kanë lakmuar ndonjëherë mall e gjë?
– Asnjherë.
– Dhe ti mos ua lakmo. Lakmia pjell vetëm të këqija, imzot.
– A ke shumë kallauzë?
– Plot.
– Nuk të duhen. Përzëri!
– Përse t’i përzë?
– Se nuk të duhen. Se janë të rrezikshëm e të pabesë edhe se shiten si besnikë. Gjithë jetën hanë me dy lugë, bluajnë me dy mullinj. Burgje, ke?
– Patjetër.
– Të burgosur?
– Shumë.
– Ç’kanë bërë?
– S’paguajnë taksat rregullisht.
– Nuk i paguajnë dot, se i ke të rënda. Lehtësoi ato. Buqësia është pa çati. S’bën gjithnjë mot i mbarë. Ndihmoje fukaranë. Bëj kështu si të them unë e, shumë shpejt do zësh të buzëqeshësh. Do zësh të këndosh më pas. Se po s’këndoi zemra, jeta sterrë të duket. Pastroje zemrën imzot. Nga të ligat që ke brenda, pastroje. Tani shko! Dhe pres të kthehesh ndryshe.
Mysafiri i premtoi, se do i bindej porosive të tij dhe shpejt e shpejt futi dorën në xhep ta paguante.
Po mullixhiu e ndali duke i thënë:
– Mos harro ç’të thashë: Fjala e mirë as shitet e as blihet…
Mbreti dhe Fshatari Plak
Një herë mbreti Matia, ndërsa kishte dalë për të parë se si rronte populli i tij i varfër, takoi një fshatar plak. Mbreti kishte me vete tërë oborrin: të gjithë zotërinj të fuqishëm. Mbreti përshëndeti plakun:
-Nderim për ty, o plak!
-Nderim gruas sime.
-Sa lek fiton ?
-Gjashtë lek, madhëri.
-Sa vetë jeni ?
-Dy.
-Ç’i bën katër të tjerët ?
-I hedh poshtë.
Mbreti vazhdon ta pyesë :
-Dhe kur të bëhen tridhjetë e dy ?
-Tashmë janë vetëm dymbëdhjetë.
-Dhe cjapi mundet të përtypë?
-Patjetër, madhëri.
-Mirë, plak,- tha mbreti,- zoti të bekoftë. -Kuptimin e bisedës sonë nuk duhet t’ia tregosh askujt, përder sa të mos shohësh përsëri fytyrën time.
Dhe duke vazhduar të ecë u kthye drejt shpurës që e shoqëronte :
-Atëherë zotërinj, cili është në gjendje të më shpjegojë ç’bisedova me plakun, do t’i fal një tokë të madhe.
Zotërinjtë donin të zbulonin kuptimin, por të gjithë që provuan nuk mundën dot. Kështu që u kthyen te plaku dhe filluan ta pyesnin. Por ai u tha :
-A nuk dëgjuat që mbreti tha se nuk mund të them asgjë, deri sa të mos e shoh prapë?
Por ata këmbëngulën dhe, për ta bindur, i premtuan se do ta shpërblenin mirë.
-Mirë, -tha plaku,- më jepni dhjetë monedha të arta.
-Atëherë përse i the mbretit “nderim gruas sime?”.
-Sepse gruaja më lan teshat dhe teshat e lara tregojnë nderim.
-Vërtetë, -thanë zotërinjtë, -po përse i hedh poshtë lekët?
-Do t’jua them për dhjetë monedha ari.
Pasi i dhanë lekët, u përgjigj:- Sepse me dy rroj unë, katër ia jap tim biri, njësoj sikur t’i hedh poshtë.
-Dhe tridhjetë e dy, si ka mundësi të bëjnë dymbëdhjetë?
-Ua them për dhjetë monedha ari.
I dhanë dhjetë monedha të tjera.
-Sepse kur isha i ri kisha tridhjetë e dy dhëmbë, kurse tani vetëm dymbëdhjetë.
-Pa shiko, as që e kishim menduar,- thanë zotërinjtë.- Po atëherë, cjapi si ia bën që përtypet?
-Ua them për dhjetë monedha ari.
Pasi i mori edhe ato, tha:
-Në këtë mënyrë si po përtyp paratë tuaja.
U turpëruan zotërinjtë dhe të zemëruar i thanë plakut :
-Prit kur t’i themi mbretit që na i tregove të gjitha, pa e parë prapë atë!
-Si nuk e kam parë prapë? Ja ku është, në të gjitha këto monedha ari është fytyra e tij. Ai pikërisht për këtë nguli këmbë, të mos jua tregoja, deri sa të më paguanit mirë.
Atëherë zotërinjtë nuk dinin ç’të thoshnin më, e lanë plakun dhe shkuan të arrinin mbretin.